Giải đáp các câu hỏi thường gặp liên quan đến thuốc làm chậm tăng độ cận thị Atropin 0.01% (Cập nhật lần 1: 06.06.2020)

Đây là bài viết cập nhật thêm một số câu hỏi và những điểm mới liên quan đến hoạt chất atropin sulfat 0.01% với mục đích làm chậm tốc độ tăng độ cận thị.

– Bài viết “Sử dụng Atropin 0.01% như thế nào cho đúng cách? – Báo cáo từ Viện Hàn Lâm Nhãn Khoa Hoa Kỳ” (link: https://nhathuocmathdhanoi.com/su-dung-atropin-0-01-nhu-the-nao-cho-dung-cach-bao-cao-tu-vien-han-lam-nhan-khoa-hoa-ky/) đã trình bày rất cụ thể quan điểm của 3 bác sỹ nhãn khoa nổi tiếng thế giới. Tuy nhiên, nhiều bạn đọc muốn vắn tắt lại nên dưới đây sẽ là phần giải đáp một số câu hỏi thường gặp liên quan đến sản phẩm này.

1. Thuốc Atropine 0.01% có làm chậm tốc độ tăng độ cận thị thật không?

– Trả lời: Có. Độ cận thị ở trẻ em từ 6-12 tuổi tăng chậm lại 50% so với tăng tự nhiên sau 2 năm điều trị, 100% trẻ trong nghiên cứu ghi nhận tác dụng (Nghiên cứu ATOM1 và ATOM2 của Gs. Donald Tan).

2. Thuốc Atropine 0.01% dùng liều như nào?

– Trả lời: Nhỏ vào mỗi mắt bị cận thị liều 1 giọt 1 lần / ngày vào buổi tối trước khi đi ngủ.

3. Dùng Atropine 0.01% bao lâu thì có tác dụng?

– Trả lời: Các chuyên gia khuyến cáo tra mắt hàng ngày và liên tục trong tối thiểu 6 tháng rồi theo dõi hiệu quả và tác dụng phụ. Sau đó tra duy trì tới 2 năm hoặc tới tận năm 18 tuổi (khi chiều cao đã tăng chậm lại).

4. Dùng thuốc Atropine 0.01% có tác hại gì không?

– Trả lời:

+ Tác dụng toàn thân: Chưa ghi nhận

+ Tác dụng tại mắt: Nhìn gần mờ vào buổi sáng do giãn đồng tử, tác dụng thay đổi theo màu mắt của bệnh nhân nhưng hết tác dụng khoảng 1-2 giờ sau khi thức dậy buổi sáng.

+ Phản ứng dị ứng: rất hiếm.

5. Trẻ bao nhiêu tuổi thì sử dụng được?

– Trả lời: độ tuổi khuyến cáo trong các nghiên cứu là từ 6 tuổi trở lên có độ cận tăng ít nhất -0.5 Diop trong vòng 6 tháng trước đó. Trẻ 5 tuổi đang được nghiên cứu và sẽ có báo cáo mới nhất vào hội nghị ngành nhãn khoa châu Á năm 2021. Trẻ dưới 5 tuổi chưa có nghiên cứu.

6. Dùng Atropine 0.01% là phương pháp duy nhất hạn chế tăng độ cận?

– Trả lời: không đúng. Có nhiều phương pháp hạn chế tăng độ cận ở trẻ em như Kính áp tròng ban đêm OrthoK, kính gọng đa tròng, kính tiếp túc đa tròng, tăng thời gian hoạt động ở không gian rộng.

7. Atropine 0.01% có tác dụng nguy hiểm như khi dùng toàn thân không?

– Trả lời: Không. Tác dụng nguy hiểm trên tim mạch, hô hấp (kháng hệ thần kinh phó giao cảm) chỉ xảy ra khi dùng đường tiêm tĩnh mạch.

8. Atropine 0.01% khác gì Mytropine 0.01%?

– Trả lời: Atropine là tên hoạt chất, còn Mytropine® là tên thương mại hiện được lưu hành hợp pháp ở Việt Nam, đăng ký dưới dạng vật tư y tế nên không có số đăng ký như thuốc. Mytropine® chứa atropine 0.01% Giống như Panadol® 500mg chứa hoạt chất paracetamol 500mg.

9. Nguồn gốc xuất xứ của Mytropine® ở đâu?

– Trả lời: Mytropine® được sản xuất bởi công ty Indiana Opthalmics – Ấn Độ.

10. Trên thị trường Việt Nam có sản phẩm nào khác được lưu hành hợp pháp giống Mytropine® không?

– Trả lời: Có. Tính đến thời điểm hiện tại của bài viết này, ở Việt Nam đã có 3 sản phẩm đăng ký dưới dạng vật tư y tế chứa hoạt chất Atropin sulfat 0.01% dùng để nhỏ mắt là:

+ Mytropine® của Indiana Ophthalmics – Ấn Độ

+ Myo Drops® của Công ty CP Dược Phẩm CPC1 Hà Nội – Việt Nam

+ Myopil® của Ấn Độ.

11. Ở tại Nhật, Mỹ và tại Việt Nam, chỉ định làm giảm tốc độ tăng độ cận thị của atropin 0.01% vẫn không được phê duyệt chính thức có đúng không?

– Trả lời: Chính xác. Chỉ định này được đưa ra dựa trên nghiên cứu mở đầu của Gs. Donald Tan (ATOM1 và ATOM2), các chuyên gia đang dựa vào đó để tiến hành đánh giá tác dụng điều trị và tác dụng phụ khi dùng kéo dài. Đến khi có nhiều nghiên cứu có kết quả tương đồng và chứng minh được độ an toàn khi sử dụng kéo dài thì chỉ định này mới được phê duyệt chính thức.

+ Tuy nhiên, theo chia sẻ của công ty CPC1 Hà Nội, sản phẩm Myo Drops đang xin chờ phê duyệt để được cấp số đăng ký là thuốc và dự kiến trong năm 2020 sẽ hoàn thành hồ sơ. Nếu đúng như vậy, chỉ định trên của atropin sulfat 0.01% có thể coi như đã được phê duyệt chính thức.

12. Lọ Mytropine® có chứa tận 10ml thì có thể dùng tới 3 tháng, tại sao nhà sản xuất lại khuyến cáo bỏ lọ thuốc sau 1 tháng?

– Trả lời: Với mức liều khuyến cáo, đúng là lọ Mytropine có thể dùng tới 3 tháng mới hết lọ nhưng quá trình mở nắp càng kéo dài thì nguy cơ lây nhiễm bẩn lọ thuốc (do chạm đầu lọ thuốc vào mắt mỗi lần nhỏ) càng cao, đặc biệt có thể sinh ra các vi khuẩn kỵ khí (kể cả trong lọ đã có chất bảo quản) gây nguy hại cho mắt.

+ Để giải quyết vấn đề này, hãng sản xuất của sản phẩm Mytropine® đã lên kế hoạch chuyển sang dạng lọ không chất bảo quản (theo cơ chế màng lọc vô khuẩn 0.22µm ở đầu lọ thuốc), có thể sử dụng tới 60 ngày sau khi mở nắp. Giá thành dự kiến sẽ cao hơn so với sản phẩm hiện tại.

13. Chất bảo quản trong lọ Mytropine là Oxychloro 0.05mg có gây độc giác mạc như benzalkonium clorid không?

– Trả lời: oxychloro chính là chất bảo quản mà hãng Allergan tự hào phát minh ra có tên thương mại là PURITE (https://iovs.arvojournals.org/article.aspx?articleid=2413193), được cho là có độ an toàn cao nhất, khi nhỏ vào mắt sẽ phân hủy thành CO2 và nước, không tích lũy lại như benzalkonium clorid. Tuy nhiên cũng không nên chủ quan, nếu sau này có dạng không chất bảo quản thì sử dụng dạng đó là tối ưu nhất.

14. Tôi có thể mua Mytropine®, Myo Drops® ở đâu?

– Trả lời: hiện các sản phẩm này đã được bán rộng rãi trên nhiều phòng khám khắp cả nước, các nhà thuốc bệnh viện mắt tư nhân và công lập đều đã cho phép nhập các sản phẩm này để điều trị cho trẻ bị mắc tật cận thị.

15. Tôi đọc trên mạng hoặc nghe bạn bè về các sản phẩm này. Tôi có nên tự mua thuốc này về tra cho bé để phòng ngừa tăng độ cận thị không?

– Trả lời: Tuyệt đối không nên. Gia đình nên cho bé đi khám thị lực tại các cơ sở uy tín, đặc biệt là những nơi có hệ thống lưu trữ hồ sơ y tế điện tử để khi đến kiểm tra lại, các bác sỹ sẽ theo dõi được tình trạng mắt của bé một cách chính xác nhất. Ngoài ra còn để theo dõi được tác dụng phụ của thuốc khi phải dùng kéo dài.

16. Con tôi không bị cận thị nhưng tôi muốn phòng ngừa thì có nên mua atropine 0.01% để tra cho bé không?

– Trả lời: Không nên. Thuốc không có tác dụng phòng ngừa cận thị mà chỉ làm giảm tốc độ tăng độ cận thị.

17. Atropine 0.01% chỉ hiệu quả đối với cận thị thôi đúng không?

– Trả lời: Đúng. Thuốc chỉ hiệu quả đối với trẻ có độ cận thị tiến triển (có hoặc không kèm loạn thị). Tuyệt đối không dùng cho trẻ bị viễn thị vì atropine 0.01% ức chế sự phát triển chiều dài của trục nhãn cầu trong khi chiều dài trục nhãn cầu tăng sẽ giúp mắt bé giảm dần độ viễn thị. Còn các bé bị nhược thị thì phải thận trọng vì có thể làm giảm kết quả điều trị nhược thị.

18. Atropine 0.01% chỉ làm giảm tốc độ tăng độ cận thị chứ không phải làm hết hẳn độ cận thị đúng không?

– Trả lời: Đúng. Phương pháp làm hết hẳn độ cận thị chỉ có thể can thiệp bằng phẫu thuật Lasik hoặc Phakic khi đủ các điều kiện phẫu thuật (không nên dùng phương pháp thay thủy tinh thể để loại bỏ cận thị trừ khi bị đục thủy tinh thể).

19. Con tôi dùng sản phẩm trên bị mờ mắt khi nhìn gần vào buổi sáng, có cách nào khắc phục tình trạng này không?

– Trả lời: Có. Tác dụng phụ gây nhìn gần mờ vào buổi sáng (hoặc kéo dài đến buổi trưa) ở trẻ nhỏ do sự giãn đồng tử gây ra bởi hoạt chất atropin sulfat 0.01%. Ở nồng độ thấp, tác dụng này đã được giảm thiểu nhưng vẫn gây bất tiện lớn trong sinh hoạt và học tập cho bé. Tại hội thảo “Cập nhật về điều trị kiểm soát tăng độ cận thị trẻ em” tổ chức tại Viện Nghiên Cứu và Đào Tạo Thị Giác Hải Yến tháng 1 năm 2020, các chuyên gia đã trình bày một số phương pháp để kiểm soát tăng độ cận thị ở trẻ em và có đề cập phương pháp việc sử dụng kính gọng đa tròng cho trẻ em. Bản thân loại kính gọng đa tròng này đã giúp giảm đáng kể việc phải điều tiết mắt nhiều ở trẻ em bị cận thị khi nhìn gần so với loại kính gọng đơn tròng (loại dùng phổ thông hiện nay), từ đó giúp trẻ giảm mỏi mắt và mức độ tăng độ cận thị cũng giảm theo. Nếu có thể kết hợp được với dùng sản phẩm chứa atropin sulfat 0.01%, mức độ kiểm soát tăng độ cận thị sẽ được tăng cường, đồng thời loại bỏ việc bất tiện vì bị nhìn gần mờ do thuốc. Nhược điểm lớn của loại kính trên là giá thành rất cao và trẻ phải học cách thích nghi với kính như đối với người lớn tuổi có hiện tượng lão thị (nhìn xa bình thường nhưng khó nhìn gần). (Link bài viết chi tiết: https://nhathuocmathdhanoi.com/mot-so-luan-diem-tu-hoi-thao-cap-nhat-ve-dieu-tri-kiem-soat-tang-do-can-thi-tre-em-to-chuc-tai-vien-nghien-cuu-va-dao-tao-thi-giac-hai-yen-thang-1-nam-2020/)

20. Tôi năm nay trên 18 tuổi và muốn dùng thuốc atropin sulfat 0.01% thì liệu tác dụng điều trị có giống như khi dùng cho trẻ từ 6-12 tuổi không?

– Trả lời: Khả năng cao là không. Tác dụng giảm tốc độ tăng độ cận thị của hoạt chất atropin sulfat nói chung (bất kể nồng độ) là dựa vào việc ức chế phát triển chiều dài trục nhãn cầu. Quá trình này về mặt lý thuyết quang học tại mắt sẽ giúp độ cận thị tăng chậm hơn. Ở người trưởng thành (từ 18 tuổi trở lên), chiều dài trục nhãn cầu (kích thước của mắt) có thể coi như đã hoàn thiện. Do vậy, thuốc khả năng cao sẽ không có tác dụng với nhóm đối tượng này. Tuy nhiên, các điều kiện ngoại cảnh vẫn ảnh hưởng lớn đến tốc độ tăng như sử dụng các thiết bị điện tử nhiều, đọc sách, ít vận động ngoài không gian rộng…, đó là lý do tại sao khi qua đã 18 tuổi mà độ cận vẫn có thể tăng dù mức tăng chậm hơn nhiều so với giai đoạn dậy thì (chiều cao tăng lên thì độ cận cũng tăng theo).

+ Với nhóm người trên 18 tuổi, hoạt chất atropin sulfat 0.01% có thể được các bác sỹ sử dụng với mục đích thư giãn điều tiết mắt sau quá trình làm việc cần nhìn gần trong thời gian dài và đặc biệt hiệu quả khi có hiện tượng “co quắp điều tiết”. Ở đây cần lưu ý là tuổi càng tăng thì mức độ giãn đồng tử sẽ càng kéo dài hơn chứ không giống như ở trẻ nhỏ và thay đổi tùy theo từng người sử dụng. Hãy phản ánh điều này với bác sỹ để họ có thể chuyển sang loại thuốc có thời gian tác dụng ngắn hơn như Mydrin-P.

Nhà thuốc Chuyên Khoa Mắt HD Hà Nội có bán hai sản phẩm vật tư y tế nhỏ mắt:

+ Mytropine (Lọ 10ml chứa Atropin 0.01%, có chất bảo quản PURITE) của Indiana Ophthalmics, sản xuất tại Ấn Độ . Giá bán: 163.000đ/lọ

+ Myo Drops (Hộp 20 ống 0.4ml chứa Atropin 0.01%) của Công ty CPC1 Hà Nội, sản xuất tại Việt Nam. Số đăng ký: 190001457/PCBA-HN. Giá 140.000đ/hộp

Xin cảm ơn quý khách đã đọc bài và mong nhận được nhiều sự chia sẻ từ mọi người.

Ths. Ds. Trần Hải Đông